יוֹם אֶחָד לָאֲדָמָה
,לָעֲמֻקָּה מִן פָאלַאסְטִין
,מִן פַאלֶסְטִינָה הוֹךְ הוֹךְ
.מִן כְּנַעַן־פֶלְלָחִין
יוֹם אֶחָד לָאֲדָמָה
.הַמְּלֵאָה אֶת הַכַּדִּים
,וְקָשָׁה הִיא וּמְאָדָּמָה
.חַמָּה הִיא וְגִידִים
אֶת עֶרְיָתָהּ אֵינָהּ מַגֶּדֶת
.לְרוֹכְבֵי עַל עֲרָיוֹת
וְאֵינָהּ מַגֶּדֶת לְרוֹכְבֵי
;עַל אֲתֹנוֹת צְחוֹרוֹת
וְעַל אֵלֶּה שֶׁקָּרְסוּ לַפֶּרֶךָ
,עִם צַלְצֶלֶת אֹרְחוֹת
עַל אֵלֶּה שֶׁעָמְדוּ בַּפֶּרֶא
– כְּאָח וְאָחוֹת
.הֲלֹא יִשְׁאַל הַלָּה לְפֶלְלָחוֹ
.הַלָּה תָּמִיד יִדְרֹשׁ לַחֵלֶךְ
.הָיָה זֶה פֹּה יַד מַלְאָכוֹ
.יַד הַלָּה כְּיַד הַמֶּלֶךְ
– וַיְהִי הַלָּה טוֹפֵשׁ עָלָיו דַּבֶּשֶׁת
..וְזֶה גּוֹמֵל עָמָל עַל הַשַּׁבֶּשֶׁת
– הָיוֹ יִהְיֶה אֲשֶׁר נוֹשֵׂא שַׁבֶּשֶׁת
..יֵצֶר הִיא שֶׁל אֵיזֶה בֶּעשְׁ”ט
שֶׁהִגִּיעָנוּ אֶל הַחוֹף בִּגְ’יַאנִיקוֹלוֹ
– וֶהֱקִימָנוּ עַל הַסַּף סַפָּן עַרְבִי
,אֶזְרֹעוֹתָיו שְׁלֻחָנִיּוֹת וְקִנְצֵי קוֹל לוֹ
..וְהַיָּדַיִם – מִבֵּית אָבִי
,וְהִגַּעְנוּ, וְלָאָרֶץ עֲרִירִי
,וְלָאָרֶץ אֵין פֹּה אֵם, וִיהִי מָה
,וַתֹּאמֶר פַאטְמָה “מַהֲרָה, נַעֲרִי
.אֱמֹר לָהּ ‘אִמָּא'”
.וָאוֹמַר: “דִּינָר לִי מֵאִמִּי לַעֲנִיֵּי עִירִי
.אַךְ רָעַבְתִּי. כִּי עָנִיתִי”.. – וָאוֹמַר
.וַתֹּרֶד אֶת כַּדָּהּ: “שְׁתֵה, נַעֲרִי
“..לְךָ הוּא הַדִּינָר
!הַזָּהוּב פָּרַטְתִּי, אָבִי מִכָּל הַחַאנִים”
.בְּדִינַר אִמִּי קָנִיתִי לִי בְּרַאנְזִ’ינֶס
.הִתְהַלַּכְתִּי פֹּה בֵּין וָאדִיּוֹת, חוֹלוֹת וְרָמַת-גַּן’יִם
.בִּדְמֵי אִמִּי קָנִיתִי לִי סַארְדִינֶס
?שֶׁהֶחֱיָנוּ הַסַּאְרדִינֶס! מִי מִכֶּם דִּינָר עִלָּע
?!מִסַּאְרדִינֶס מִי עוֹשֶׂה בֻּבָּה
.יָפוֹ וְדַיָּגֶיהָ! שֶׁאֵין רֶשֶׁת אֶלָּא לָהּ
.לַבֹּקֶר וְיֹאכְלוּ, וְהַדִּינָר חֻבָּם
.אַבְהוּנָא שֶׁלִּי, הַבֵּט עַל בְּכוֹר הַחַאנִים
.בְּחַרְתָּנִי בְּכוֹר עָנִי מֵאֵין כָּמוֹהוּ עוֹד
?שׁוּר עַל מַעֲשַׂי – יָפִים לְמַה נִּשְׁתַּנָּה
.”וַאֲנִי שִׁמְךָ קָנִיתִי לְעָבְדְךָ מְאֹד
..פְּנֵי אָבִינוּ הָיוּ פֹּה
..אָז הָיִינוּ עֹד בָּנִים
.עַתָּה אָבִינוּ בְּמַחֲפוֹא
?אֵיךְ נְקַבֵּל פָּנִים
– הֲלֹא תִשְׁאֲלִי לְעַמְּךָ-מַלְאָכוֹ
.וְהוּא הָלַךְ פָאלַאסְטִין
,הוּא הָלַךְ פֹּה אֶל כּוּכוֹ
..אֶל הַפְּלֵתִי
וְעַל כָּךְ וְעַל דַּרְכּוֹ
– כָּל מַעֲשֵׂהוּ בַּכּוּכִים
,הֲלֹא, שׁוֹשַׁנַּת יַעֲקֹב
.תִּשְׁאֲלִי אֶת הַחוֹחִים
תִּשְׁאֲלִי פֹּה בַּפְּרָצִים
,עַל קַבְּצַן הַסֻּלְיוֹת
עַל קִבּוּץ הַקִּבּוּצִים
;וְעַל קִבּוּץ הַגָּלֻיּוֹת
-וַתִשְׁאֲלִי אֶל נֵס
תְּנוּעַת-חִבַּת-צִיּוֹן
אֶת עַרְבִיֵּי הַנֵּס
;שֶׁנָּסוּ בְּלָצוֹן
– וְתִשְׁאֲלִי אֶת פִּי
:עַל שְׁתַּיִם הוּא הַדִּין
צַר לִי עַל טַפִּי
;וְצַר עַל דִּין וָדִין
-וְתִשְׁאֲלִי אֶל נֵס
תְּנוּעַת-חֹבְבֵי-שִׂיחָה
עַל עַרְבִיֵּי הַנֵּס
.”אֲשֶׁר “קָבְרוּ בְּדִיחָה
קָבְרוּ – עַד הֲקִיצוֹ
.שֶׁל כַּד הַמַּטְבְּעוֹת
,יְצַלְצְלוּ, לְעֵת מְצוֹא
..יָמִים, שָׁנִים, מֵאוֹת
עַד עָמֹד יַעֲמֹד הַלָּה
– וְסַב הוּא בְּאִישׁוֹן
וְאֲדָמָה כַּלָּהּ
..שׁוֹאֶגֶת יוֹם רִאשׁוֹן
,בַּעֲמָקַיִךְ, שׁוֹשַׁנַּת
;לו שׁוֹשַׁנָּה לְפֶלְלָחִים
מִי שׁוֹשַׁנָּה – וְלוֹ עַל מִנַעַת
.פֶּסַע אֶל כּוּכִים
,פֶלְלָחִין-בַּדְוִין, הָאָבוֹת
— כְּדוֹר מִדְבָּר לְדוֹר יוֹרֵשׁ
.צִוּוּנוּ פִּתָּה לֶאֱפוֹת
.נָשֵׂם לַחְמָם לְחֻךְ הָאֵשׁ
,וְאַבָּא-אִמָּא, מִן מַלְקֹח
— אֵשׁ-אֵל-רַבְרַבָּא מִלְקָח
צִוּוּנוּ יַהַנְדֶּס לֹא לִשְׁכֹּחַ
.וְעַל פּוֹילִין לֹא לִשְׁכָּח
אֲדָמָה הִיא בַּת בְּלִיַּעַל.
– גַּם אַבְרָהָם גַּם אִיבְּרָהִים
שָׂרָה עִמּוֹ הַנַּעַר
..וְשָֹרָה מִן הַמִּצְרִים
וְהָאֲדָמָה וְהָאֲדָמָה
.מְבַלְּעָה אֶת הַכַּדִּים
– הִיא חַמָּה, הִיא מְאָדָּמָה
.וְהִיא גִּידִים לַמַּגִּידִים
הִיא חַמָּה וּמְאָדָּמָה
.כְּפִתְחָהּ שֶׁל הַיּוֹלֶדֶת
מְלֵאָה לָהּ אֶרֶץ אֲדָמָה
.וְלֹא נוֹעֶדֶת
|
Un deiz bennak d’an douar,
donoc’h eget Falastîn,
eget “Palestina Ohé Ohé,”
eget Canaan-*fellahin*.
Un deiz bennak d’an douar,
a leunia ar bezioù (urnoù).
Ha kalet hi hag o ruziañ,
tomm eo ha stir dezhi.
Na gont ket he noazhded
da varc’hourion war lionoù.
Ha na gont ket d’ar varch’ourion
war azenezed gwenn;
Ha war ar re a oa friket d’ar galeoù
gant tinterezh an hentoù, (?)
war ar re a oa en o sav gouez
evel breur ha c’hoar —
Chom a raio hennezh hep goull diwar e *fellah*
Chom a raio hep klask bepred diwar ar gwan.
Amañ e oa dorn ec’h ael.
Dorn hennezh evel dorn ur roue.
Hag e oa hennezh …. —
Hag eñ da zigoll labour war …. fardaj?
Forzh petra a dougo ar …. fardaj? —
Tech ur Besht bennak eo …
E errujomp d’an aod war Gianicolo
Hag ur martolod arabek a laka ac’hanomp war an treuz —
E vrec’h astennet hag ur vouezh munut dezhañ,
hag an daouarn — eus ti va zad …
Hag ec’h errujomp, ha d’ur vro hañvesk,
ha mamm ebet d’ar vro, ha petra,
hag e lavaras Fatma: “Buan, va bugel,
lavar dezhi ‘Mamm’.”
Hag e lavarañ, “Bezañ m’eus un dinar eus mamm, evit ar beorion-gêr,
met naon m’eus. Rak paour on aet”, hag e lavarañ —
hag e tiskenn he foud (karafenn?), “Ev, va bugel,
evidout eo an dinar”…
“Eskemmet m’eus an aour, va zad eus an oll *Khanoù* !
Prenet m’eus *branjines* gant dinar va mamm.
Baleet m’eus amañ etre ar wadioù, traezhioù hag Ramat-Gan’où.
Gant arc’hant-gwad va mamm m’eus prenet *sardinez*
Pegen buhez gant ar *sardinez*! Piv ouzhoc’h a lonka un dinar?
Gant *sardinez* piv a ra ur verc’hodenn!?
Jaffa hag he fesketourion! Roued ebet met hec’h hini.
Diouzh ar beure hag e debrjont, hag an dinar enno.
Va zadig, sell ouzh henañ ar Khanoù.
Va dibabet t’eus an henañ kaezh n’eus hini bet eveltañ ken.
Arvest ouzh va oberioù — brav perak eo chañchet?
Ha me prenet m’eus da anv evit servij ac’hanout meur.”
Amañ oa dremm hon tad …
neuze e oamp maboù c’hoazh …
Bremañ emañ kuzh hon tad.
Penaos e degerimp dremm [e tigorimp da…]
Goul e ri war-lerc’h da dud, na ri ket — ec’h ael —
hag eñ kaezhiad Palestin.
Aet eo amañ d’e c’hav,
d’ar Pelêthi…
Hag war se ha war e stumm
hag an oll a reas er kavoù —
sur awal’ch, rozenn Yaqob,
goul gant an dreiz.
Goul amañ en odeoù
diwar ar c’hlasker soulioù,
diwar kibbutz ar c’hibboutzoù,
ha diwar dastumad an harluidi;
Ha goul diwar (el…) burzhud
luskad ar c’harourion-Zion
an Arabed diwar burzhud
e tec’hjont evit fenn;
Ha goul ganiñ —
barnet vez diwar daou dest:
keuz ennon diwar va bugale
ha keuz war varn ha barn:
Ha goul diwar (el) burzhud
luskad karourion kaoze (diviz?)
War goust an Arabed ar burzhud
inti a “douarjont ar farsadenn”.
Douarjont — betek fin (dihun?)
poud ar pezhioù.
a sono, pa vo ar c’houlz
deizhioù, bloavezhioù, kanteriadoù….
Betek e vo en e sav hennezh
hag e tro e kreizh an nozh [I’m following Gluzman]
hag an douar danvez-pried
a ruoc’ha an deiz kentañ….
en ho traoniennoù, rozenn ar …,
Ha ma oa roz gant ar fallahin;
Piv zo ur rozenn — ha ma n’eo ket evit diwall
tremen war kavoù.
Fallahin bedouin, an tadoù
— evel rumm an deserz da rumm a herez —
a c’hourmenna deomp poazhañ pita.
Lakaat a rimp o bara e kreiz an tan.
Ha tad-mamm, diouzh preizh,
tan doue foeltr diouzh preizh —
a c’hourmenna deomp chom hep ankounac’haat Yahndas.
hep ankounac’haat Pologn.
Merc’h Bli’al (an diaoul) eo douar
Abraham hag Ibrahim
ar c’hrennard a stourma gantañ
Ha Sarah eus ar Ejiptianed….
Hag and douar hag an douar
a lonk ar c’havoù (bezioù).
Tomm eo, ruziañ a ra —
Stir eo d’ar c’honterioù.
Tomm eo ha ruziañ a ra
evel digoradur an hini a gan.
Leun eo ar bro gant douar
hag hep planedenn.
|
